Aston Martin Ulster

• 85 KM
• ? Nm
• ? s
• 165 km/h

Pojazdy budowane w pierwszych latach działalności Aston Martina trudno z czystym sumieniem nazwać prawdziwymi Aston Martinami. Pierwszym autem, złożonym w 1913 roku przez Lionela Martina był typowy Special: na podwoziu wyścigowej Issoty-Fraschini z 1908 roku, które zaprojektował niejaki Ettore Bugatti, osadzono dolnozaworowy silnik Coventry-Climax. Prawdziwe Astony powstały dopiero kilka lat później, a ich sprzedaż rozpoczęto na początku lat dwudziestych.

Auta te cieszyły się wysoką jakością i doskonałym prowadzeniem, ale na drodze do ich sukcestu stanęła za wysoka cena. Klapą okazał się też projekt własnego, górnozaworowego silnika z jednym wałkiem rozrządu i w 1924 roku kłopoty finansowe doprowadziły do zmiany właściciela firmy. Pod nowymi rządami opracowano nowy silnik z dwoma wałkami rozrządu, ale i to nie pomogło. W 1926 roku Aston Martin zmienił właściciela po raz kolejny, a na czele firmy stanął A.C. "Bert" Bertelli, inżynier włoskiego pochodzenia.

Pod wodzą Bertelli'ego opracowano nowy, 4-cylindrowy silnik z pojedynczym wałkiem rozrządu o pojemności 1,5 litra, który stał się podstawą oferty marki na najbliższe dziesięć lat. Pierwszy pojazd wykorzystujący tę jednostkę gotowy był w 1927 roku, a po dwóch latach wszedł na rynek jako 2-osobowy roadster International z możliwością instalacji dodatkowych siedzeń z tyłu. Pojazd jak zwykle wyróżniał się idealnym prowadzeniem, precyzyjnym układem kierowniczym i imponującymi hamulcami, co wykorzystano w starach w Le Mans, Brooklands i Ulster. Auto wyróżniało dodatkowo zastosowanie suchej miski olejowej.

Niestety marka nie dysponowała odpowiednimi zasobami i do roku 1930 zbudowano tylko około 30 samochodów nowego typu. Dwa lata później Aston Martin znowu zmienił właściciela, który kontynuował dzieło Bertelli'ego. W roku 1932 pojawił się model Le Mans, a dwa lata później roadster Mark II z wydłużonym rozstawem osi oraz sportowy Ulster, jeden z najzgrabniejszych samochodów lat trzydziestych tego typu, a według wielu właśnie ten jedyny (oba znane jako trzecia i ostatnia seria 1,5-litrowej rodziny). Auto nazwano tak na cześć wygranej w wyścigu Ulster Tourist Trophy.

Dwuosobowy Ulster otrzymał nową, opływową karoserię z aluminium z symbolicznymi zderzakami, małymi drzwiami (lub bez drzwi w wersjach wyścigowych), poprowadzonym na zewnątrz wydechem i wydłużonym tyłem, w którym skrywało się koło zapasowe oraz niewielki bagaż. Pod spodem znalazło się drabinowe podwozie, osie typu live-axle oraz zawieszenie tak, jak poprzednio oparte na amortyzatorach ciernych i półeliptycznych, ale sztywniejszych sprężynach. Przy każdym z kół zainstalowano hamulce bębnowe.

Jednostka napędowa auta o pojemności 1,5 litra i większym stopniu sprężania, niż jej poprzednie ewolucje, została wyposażona w dwa gaźniki SU, nowe sprężyny i zawory, wał korbowy produkcji Laystall i oczywiście suchą miskę olejową. Motor przy 5500 obrotach na minutę produkował 80-85 koni mechanicznych, co przy masie 940 kilogramów pozwalało na przekroczenie prędkości 100 mil na godzinę, gwarantowanej przez producenta. Rozwinięcie 100 km/h było kwestią około 14 sekund. Napęd na tył przekazywała 4-stopniowa, ręczna skrzynia biegów.

Ulster był najszybszym, najdroższym (740 funtów) i jednym z najlżejszych Aston Martinów z ery 1,5-litrowych modeli, z którym z trudem mogły równać się samochody innych marek. Tak samo, jak w przypadku roadsterów International i Le Mans, pojazd bez najmniejszej taryfy ulgowej wykorzystywano w licznych zawodach motorowych. W 24-godzinnym wyścigu w Le Mans w 1935 roku najszybszy Ulster był trzeci w klasyfikacji generalnej i pierwszy w swojej klasie, a w 1937 roku piąty i ponownie pierwszy w swojej klasie. W sezonie 1936 auto pozwoliło na wygraną w swojej klasie w 24-godzinnym wyścigu na Spa Francorchamps, a rok wcześniej było pierwsze w swojej grupie w wyścigu Mille Miglia.

Aston Martin Ulster do roku 1936 powstał w zaledwie 24 egzemplarzach, z czego około 7 sztuk zbudowano oryginalnie jako fabryczne samochody wyścigowe, a nie auta na sprzedaż, oznaczane symbolami LM (niektóre źródła mówią o łącznej liczbie 21 sztuk). Z końcem produkcji nastała nowa era: ofertę marki wypełniły modele serii Speed z silnikami powiększonymi do prawie dwóch litrów, zwykłą miską olejową i skrzyniami biegów z synchronizacją.

Jeden z oryginalnych Ulsterów, w pełni sprawna maszyna z rejestracją BLB 684, znajduje się od 1998 roku w zbiorach Aston Martin Heritage Trust. Co ciekawe jest to jeden z czterech egzemplarzy, które zbudowano w konfiguracji 2/4-siedzeniowej. Szczególnym miłośnikiem Ulsnera jest Nick Mason, perkusista zespołu Pink Floyd, w którego garażu znajdują się (znajdowały?) aż trzy sztuki z przeszłością torową: LM17, LM18 oraz LM21.

Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 15.12.2013